Zmiany hormonalne podczas ciąży zmieniają strukturę mózgu matki, redukując na długi okres czasu wielkość niektórych specyficznych obszarów, do tego stopnia, że w wyniku analizy obrazów RM mózgu można wywnioskować, czy dana kobieta miała dzieci czy też nie. Zmiany te, zachodzące w obszarach mózgu odpowiedzialnych za poznanie społeczne, służą prawdopodobnie ukierunkowaniu uwagi matki na dziecko.
Ciąża powoduje zmiany strukturalne w mózgu matki, a dokładniej w obszarach zaangażowanych w przetwarzanie istotnych społecznie informacji związanych z obrazem dziecka. Zmiany te są tak bardzo widoczne, że ich analiza pozwala określić, czy dana kobieta miała dzieci. Odkrycia tego dokonał zespół neurobiologów z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie w drodze przeprowadzonego badania, przedstawionego w artykule opublikowanym na łamach Nature Neuroscience.
Ciąży towarzyszą drastyczne zmiany fizjologiczne i fizyczne spowodowane gwałtownymi skokami hormonów, które są uwalniane przez organizm kobiety w tym czasie. Wiadomo było, że znaczne zmiany hormonalne występujące podczas okresu dojrzewania płciowego są w stanie modulować strukturę mózgu i jego funkcjonalność. Jednakże nie było do tej pory wiadomo, jakie skutki w mózgu powodują zmiany hormonalne zachodzące w czasie ciąży, które są o wiele bardziej intensywne niż te w okresie pokwitania.
W nowym badaniu Elseline Hoekzema i jej współpracownicy zbadali w drodze obrazowania magnetyczno-rezonansowego strukturę mózgu 25 kobiet będących po raz pierwszy w ciąży – przed, w trakcie i po ciąży – porównując ją następnie ze strukturą mózgu 19 mężczyzn, którzy zostali ojcami po raz pierwszy, 17 bezdzietnych mężczyzn i 20 kobiet, które nigdy nie rodziły.
Porównanie uzyskanych danych wykazało, że u kobiet ciężarnych niektóre specyficzne obszary mózgu – i tylko te – ulegają zmniejszeniu, a są to obszary tworzące sieć obwodów powiązanych z teorią umysłu, zdolnością przypisywania stanów umysłowych (myśli, uczuć, intencji, pragnień) sobie samemu lub innym osobom.
Zaobserwowany model zmian strukturalnych jest wystarczająco jasny, wyraźny i stabilny – badania uzupełniające (tzw. follow up) wykazały, że utrzymuje się nawet przez dwa lata (z wyjątkiem specyficznych obszarów hipokampu, które prawie natychmiast wracają do pierwotnego stanu) – aby móc go stosować do odróżniania mózgu kobiet, które rodziły od mózgu kobiet, które nie miały dzieci.
Wspomniana redukcja jest ponadto związana ze wzrostem aktywności neuronów w niektórych z tych obszarów, wzrostem, który powoduje szczególną wrażliwość matek na obrazy ich własnych nowonarodzonych pociech, o wiele większą niż na obrazy innych dzieci.
Rodzaj analiz przeprowadzonych przez naukowców nie pozwolił niestety wyjaśnić źródła zmiany wielkości tych obszarów, która to może mieć bardzo zróżnicowane przyczyny, takie jak chociażby zmiana ilości synaps, liczba komórek glejowych lub neuronów, przebudowa struktury dendrytów neuronów w fazie ich mielinizacji, ukrwienie danego obszaru mózgu, ilość krwi, która do niego napływa.
Według autorów badania jest jednak wysoce prawdopodobne, że powyższe zmiany służą przygotowaniu kobiety do społecznych wymogów zbliżającego się macierzyństwa i koncentracji uwagi na dobru dziecka.
Dla porównania, w mózgu ojców nie występuje żadna podobna zmiana strukturalna.
Źródło: Nature Neuroscience
Grafika: medicaldaily.com
