Różnorodna wielkość, szerokość oraz kontrast białych i czarnych pasków zebr są ściśle uzależnione od średniej temperatury środowiskowej obszaru, na którym żyją różne skupiska tych zwierząt. Wiry powietrza powodowane przez odmienne ogrzewanie ciemnych i jasnych rejonów sierści zebry spełniają funkcję termoregulacyjną: im bardziej paski są wyraziste i rozciągnięte, tym bardziej wydajna jest termoregulacja.
To temperatura otoczenia określa „styl” pasków sierści zebr. Odkrycia tego, opisanego w czasopiśmie Royal Society Open Science, dokonał zespół naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles.
Unikalne umaszczenie zebr zawsze budziło ciekawość biologów ewolucjonistów, którzy wysunęli szereg hipotez próbujących wyjaśnić ten fenomen natury. Wśród najnowszych i najbardziej wiarygodnych jest ta, że przemienność białych i czarnych pasków (które polaryzują światło w odmienny sposób) tworzy złudzenie optyczne, sprawiające, że ssaki te są mniej rozpoznawalne przez muchy końskie i gzy, przenoszące niekiedy niebezpieczne choroby pasożytnicze. Nie wszyscy naukowcy jednak są przekonani, że teza ta stanowi ostateczne wyjaśnienie tego wyjątkowego zwierzęcego umaszczenia, przede wszystkim dlatego, że nie uwzględnia ona znacznych różnic w intensywności i rozmieszczeniu pasków, zjawiska zauważalnego w populacjach zebr zamieszkujących różne regiony naszej planety.
W rzeczy samej, na niektórych obszarach, zebry – których zasięg występowania rozciąga się od południowej Etiopii aż do Południowej Afryki – mają niezwykle wyraziste i gęste paski na całym ciele, podczas gdy u zebr żyjących w innych rejonach są one mniej wyraźne i węższe, prawie lub całkowicie niewidoczne na nogach.
Brenda Larison i jej współpracownicy, którzy przychylają się do wieloczynnikowego pochodzenia pasków, zanalizowali zatem 29 możliwych czynników środowiskowych, w tym rodzaj i gęstość szaty roślinnej, zagęszczenie drapieżników i pasożytów, średnie temperatury i zmienność pór roku, ilość opadów deszczu, itd., aby sprawdzić, czy istnieje jakakolwiek zależność pomiędzy nimi, a różnorodnym umaszczeniem zebr.
W wyniku analizy danych odnotowano istotny związek pomiędzy temperaturą oraz intensywnością i szerokością pasków zebr: im niższe temperatury powietrza, tym słabsze, delikatniejsze i węższe są pasy na ciele tych koniowatych. Poniższa grafika przedstawia rozmieszczenie geograficzne różnych rodzajów umaszczenia zebr.
Badacze wysunęli również hipotezę, która może wyjaśnić powyższą zależność: na skutek odmiennego odbicia światła, białe i czarne obszary sierści ogrzewają powietrze unoszące się nad jej powierzchnią w inny sposób, co powoduje powstawanie małych wirów powietrznych, które umożliwiają schłodzenie się zwierzęcia, mniej lub bardziej skuteczne w zależności od intensywności kontrastu i szerokości pasków.
Źródło: Royal Society Open Science
Grafika w tekście: Le Scienze
