Jakie choroby „wyśpiewali” sobie kastraci z XVIII w.

wpis w: Kultura, Wszystkie | 0

Ekshumacja szczątków Gaspare Pacchierotti, jednego z najbardziej znanych śpiewaków-kastratów XVIII wieku, wykazała zaburzenia i choroby związane z wykonywanym przez niego zawodem i z usunięciem gonad. Szkielet w rzeczy samej nosi ślady zwyrodnienia kręgosłupa z powodu osteoporozy. Kręgi szyjne ponadto są mocno zniszczone w wyniku ćwiczeń głosowych.

Narodziny nowożytnej opery we Włoszech, począwszy od ostatnich dziesięcioleci XVII wieku aż do całego XVIII wieku, związane były z rozprzestrzenianiem się praktyki, która po dziś dzień budzi grozę – mowa o dokonywaniu kastracji w okresie przedpokwitaniowym u najbardziej obiecujących śpiewaków. Usunięcie gonad skutkowało u chłopców brakiem hormonu testosteronu, co uniemożliwiało rozwinięcie drugorzędnych cech płciowych, a zwłaszcza mutację głosu. Śpiewacy mogli w ten sposób zachować właściwości młodego głosu również w wieku dorosłym i aspirować do ról sopranowych.

Skutki orchidektomii dla ciała, bo taką nazwę techniczną nosi operacja polegająca na chirurgicznym usunięciu jednej lub obu gonad męskich, były dobrze znane już od czasów starożytnych – oprócz braku drugorzędnych cech płciowych, obserwuje się wzrost wyższy ponad normę i wydłużone kończyny; ogólny wygląd jest dziecięcy, nagromadzenie tkanki tłuszczowej jest podobne jak u kobiet, tzn. na biodrach, udach i piersiach. W przypadku śpiewaków-kastratów ww. skutki fenotypowe szły w parze z konsekwencjami ciągłego ćwiczenia głosu i są uważane za „znamiona zawodowe”, tzn. schorzenia charakterystyczne dla danego zawodu.

Zainteresowanie badaniami szkieletów śpiewaków-kastratów rośnie już od kilku lat. W 2006 roku ekshumowano np. szczątki Carlo Maria Michelangelo Nicola Broschi vel Farinelli (1705-1782), najsławniejszego śpiewaka kastrata – w jego grobie znaleziono jednak tylko kilka pozostałości szkieletu i w sumie wątpliwego pochodzenia.

W artykule opublikowanym w czasopiśmie Scientific Reports, Alberto Zanatta i jego współpracownicy z Uniwersytetu w Padwie opisali nowe badanie przeprowadzone na innym słynnym śpiewaku kastracie z XVIII wieku, Gaspare Pacchierotti (1740-1821). Ekshumacja jego szczątków w 2013 roku umożliwiła dość szczegółowe zrekonstruowanie jego profilu biologicznego, dzięki badaniu morfologicznemu oraz tomografii komputerowej. Otrzymane wyniki potwierdzają występowanie znamion odpowiadających zarówno profesji mężczyzny, jak i jego kondycji kastrata.

Badania wykazały faktycznie, że wszystkie kręgi szyjne były w dużym stopniu zwyrodniałe na skutek ciągłych ruchów głowy i szyi wykonywanych podczas ćwiczeń śpiewu oraz osteoporozy, choroby związanej prawdopodobnie z niedoborem hormonów. Schorzenia te mogą być uważane za chorobę zawodową śpiewaków, i co warto podkreślić, po raz pierwszy została ona udokumentowana w oparciu o szczątki kastrata.

Na kręgach lędźwiowych Pacchierottiego występowała znaczna ilość osteofitów, które są oznakami starości, jak i zwyrodnienia kręgosłupa – to one prawdopodobnie były przyczyną bólu odczuwanego przez śpiewaka w odcinku lędźwiowym i ucisku nerwu kulszowego. Ponadto, kręgi L1 i L2 noszą ślady złamania, prawdopodobnie powstałego również na skutek osteoporozy. Choroba ta została potwierdzona także w wyniku tomografii komputerowej, która wykazała liczne jej ślady w szkielecie.

Źródło: Scientific Reports
Grafika: portret Gaspare Pacchierottiego (Wikimedia Commons)

Komentarze zostały wyłączone.