Nowe, złożone analizy małych próbek skrzypiec wykonanych przez Antonio Stradivariego potwierdzają, że lutnik kremoński poddawał drewno swoich instrumentów obróbce, różniącej się diametralnie od metod znanych w późniejszych czasach i wciąż owianej częściowo tajemnicą.
Chcąc zapewnić swoim skrzypcom niezrównaną akustykę, która wciąż czyni je wyjątkowymi i niepowtarzalnymi okazami, Antonio Stradivari (1644-1737) poddawał drewno zupełnie innym zabiegom niż te stosowane przez późniejsze pokolenia lutników.
Powyższa teza została zweryfikowana przez zespół naukowców z Narodowego Uniwersytetu Tajwańskiego, którym to udało się zidentyfikować niektóre z pierwiastków wchodzących w skład receptury stosowanej przez słynnego lutnika z Cremony. Przeprowadzone przez nich badanie zostało opisane w artykule autorstwa m.in. Tai’a Hwan-Chinga, opublikowanym w Proceedings of the National Academy of Sciences.
Naukowcy próbują od dziesięcioleci odkryć tajemnicę brzmienia instrumentów Stradivariego i ich zdolności opierania się w sposób wyjątkowy niszczącemu działaniu czasu, poddając rozmaitym analizom maleńkie próbki drewna pobrane podczas czynności konserwacyjnych i renowacyjnych.
Niedawno, Tai Hwan-Ching i jego współpracownicy poddali obszernej serii analiz cztery próbki pochodzące z dwóch skrzypiec i dwóch wiolonczel zbudowanych przez Stradivariego między 1707 i 1731 r. oraz jedną próbkę pobraną ze skrzypiec wykonanych przez Giuseppe Guarneri del Gesù w 1741 r., a następnie porównali je z próbkami pobranymi ze skrzypiec z ok. 1800 r. oraz z pięciu skrzypiec nowożytnych.
Próbki zbadano za pomocą obrazowania magnetyczno-rezonansowego, badania spektroskopowego, badania dyfrakcyjnego z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego, analizy termograwimetrycznej i skaningowej kalorymetrii różnicowej. Otrzymane wyniki pokazały, że w ciągu ostatnich stuleci, w porównaniu do „młodszych” instrumentów, nastąpił rozkład około jednej trzeciej hemicelulozy, zmniejszenie zawartości wilgoci oraz częściowe utlenienie ligniny. Niemniej, w instrumentach Stradivariego i Guarneri del Gesù celuloza pozostała w głównej mierze nieprzepuszczalna pomimo upływu czasu, zachowując swą krystaliczną strukturę, a tym samym swą wytrzymałość mechaniczną.
„W obecnym stanie”, piszą autorzy artykułu, „drewno klonowe skrzypiec Stradivariego posiada właściwości chemiczne zupełnie inne od jego współczesnych odpowiedników, prawdopodobnie z powodu połączonych efektów starzenia, zabiegów chemicznych i wibracji”.
W szczególności, badanie spektroskopowe wykazało, że drewno klonowe skrzypiec Stradivariego poddano działaniu substancji konserwujących zawierających związki kompleksowe na bazie aluminium, wapnia, miedzi, sodu, potasu i cynku, zgodnie z recepturą nieznaną kolejnym pokoleniom lutników.
Źródło: Proceedings of the National Academy of Sciences
Grafika: npr.org (Don Emmert/AFP)